Cursusdag online research met google/social media door Henk Van Ess

Gisteren ploegde ik me doorheen de Nederlandse ochtend- en avondfiles op weg naar Amersfoort voor een uniek dagje social media/online research bij de Nederlandse onderzoeksjournalist Henk van Ess.

Henk zijn omschrijving van deze zoekcursus gaf reeds aan wat we mochten verwachten:

“Je leert Google te gebruiken voor rechercheren naar feiten, je leert sociale media te valideren, maakt kennis met specialistische tools en leert de fijne kneepjes van recherche met Twitter, Linkedin, Facebook, Foursquare en andere diensten. “

Er is de laatste tijd veel te doen over online privacy en de gevaren van het internet. Zelf ben ik (tot hiertoe) redelijk open met al mijn online social media accounts. Deze dag was dan ook 1 van de redenen om nog meer mogelijkheden te leren kennen van het gebruiken van de google searchindex en alle social media om zaken te vinden.

Daarnaast is 1 van Henk zijn specialiteiten ook om zeer snel zaken te ontkrachten, die op social media als waar worden rondgestuurd. Of het nu gaat over getrukeered foto’s uit Syrië of andere hoax-propaganda, hij weet steeds snel de juiste context en ontkrachting/bevestiging hiervoor te vinden.

Mijn persoonlijke redenen voor het volgen van deze cursusdag:

• Zelf ben ik redelijk publiek met al mijn online activiteiten, maar wat is er nu allemaal te vinden van mij (en mijn professionele activiteiten)?
• Fact-checking! We retweeten en sharen zomaar vele breaking nieuwsverhalen, zonder zelf even een basic fact-checking te doen.
• Beter gebruik maken van de mogelijkheden van het combineren van social media met de kracht van Google.

Online research journalist Henk van Ess

Sinds 2001 heeft Henk de website voelspriet.nl, wat nu searchdistrom.com is geworden, waar je links en tools kan/kon vinden over het betere gebruik van zoekmachines. De afgelopen jaren is hij steeds meer een authoriteit geworden op het vlak van online research-journalistiek en geeft dan ook geregeld opleidingen aan journalisten in binnen- en buitenland. Deze cursus was een eerste cursusdag, die publiek werd opengesteld en via zijn searchdistro-nieuwsbrief werd aangekondigd.

Henk werkt mee aan vele internationale onderzoeksprojecten bij o.a. PBS, BBC,… en is daardoor continu zelf bezig met het gebruiken van Google voor het openbaren van de verborgen info in Google en het verborgen web.

Een goede tip is trouwens zijn rebelmouse-website en twitteraccount @henkvaness (en ook zijn googleplus account) waarop hij continu tips voor een betere gebruik van google en social media meegeeft:

Use SITE/(dir) in Google to search twitter timelines. F.e. find what the NSA says about #cyber Here's how: http://t.co/1fgo7t7mR1 #tip

— 𝚑𝚎𝚗𝚔 𝚟𝚊𝚗 𝚎𝚜𝚜 (@henkvaness) October 28, 2013

Reeds in mijn blogpost over het boek “The datajournalism handbook” gaf ik Henk mee als tip. Hij heeft zelfs trouwens ook een boek over datajournalism uitgebracht.

Online research met Google

tijdens de cursus in Amersfoort waren we in totaal met een 20talcursisten voor een doorgedreven cursus omtrent het beter gebruiken van alle mogelijkheden die Google, Facebook, Linkedin ons geven voor het achterhalen van info.

Het gezelschap was een bonte mix van rechercheurs, misdaadverslaggevers, journalisten, fraudeonderzoekers, privé-detectiven,… En ik was dan een beetje de vreemd Belgische bloggereend in de bijt. 😉

The dark site of Social media – workshop. 16 researchers listening to a diploma faker – held at my office pic.twitter.com/UHbpnqHTcj

— 𝚑𝚎𝚗𝚔 𝚟𝚊𝚗 𝚎𝚜𝚜 (@henkvaness) October 29, 2013

In detail ga ik niet gaan omtrent de cases die we hebben opgelost, want ik werd echt wel omver geblazen met welke privacy gevoelige info we vonden over een bepaalde interimkantoor (dat werknemers zoekt in Polen) en een wel héél foute advocaat.

1 van de belangrijkste lessen uit deze cursusdag is de manier van opbouwen van je zoektermen in Google. Natuurlijk kwamen de verschillende Google-commando’s zoals: site/cache/filtype/* en – teken/… aan bod, maar daarnaast was er ook veel aandacht voor de keuze van de zoekwoorden. Klagers ga je het beste vinden door uit te gaan van de gebruikte persoonsvorm bij klachten (dus gebruik maken van IK, WIJ,…).

Nog 1 van de nifty google-statements, die ik persoonlijk niet kende was het gebruik van de “…” om een range in Google te gaan opgeven. De Travelmagic-mensen kunnen hiermee dus zeker aan de slag bij het zoeken van hotelprijzen.

Er kwamen de hele dag natuurlijk vele tools voorbij, die elk zijn reden van gebruik heeft. Enkele tooltjes wil ik hier wel verder delen, maar sommige houd ik toch liever achter (daar ik deze zelf veel gebruik voor mijn internetonderneming Dailybits 😉 ):

• brandsoftheworld.com – een hele website vol vectorlogo’s van alle mogelijke merken
• findexif.com – de metadata van een foto/grafiek ontdekken.
• geofeedia.com – location based zoeken van tweets, instagrams,…

Een leuke klassieker van Henk is trouwens volgend vraagstuk: Zoek waar, wanneer, waarom en wat deze mensen hebben gegeten op deze foto. Dus wie kan er een antwoord geven?

De wondere wereld van social media

Naast Google en het verborgen web op Google is er natuurlijk ook nog de wondere wereld van de social media.

Zo kregen we een hel rij aan tips & tricks met betrekking tot Linkedin/Twitter en de kracht van google, die zelfs ik nog niet kende/gebruikte. De volgende dagen onze HR/sales eens wat zaken doorgeven.

How to find a former supermarket employee in a small Dutch town. Practical example of <around> command in Google pic.twitter.com/UH2uJvSZm7

— 𝚑𝚎𝚗𝚔 𝚟𝚊𝚗 𝚎𝚜𝚜 (@henkvaness) June 8, 2013

Facebook mocht natuurlijk niet ontbreken en vooral Facebook Graph search was een eye-opener voor velen. Onze Europese privacy-wetten maken het opt-out principe van Facebook Graph (je moet te kennen geven niet vindbaar te zijn in Facebook Graph) onmogelijk, dus daarom hebben wij deze optie nog niet in ons Facebookscherm. Pas even in de accountsettings even je taal aan naar English (US) en boem je hebt Facebook graph search tot je beschikking.

Wat ermee mogelijk is, toont Henk geregeld via Twitter (zie hier zijn eerste blogpost erover in januari), maar je kan er alle kanten mee uit voor het bedenken van leuke zoekopdrachten in de Facebook database:

Facebook Graph Data porn 5 (Last one of today!) 89 broken Hollywood dreams. Former actors who work as waiters:  http://t.co/OiV9ecsS

— 𝚑𝚎𝚗𝚔 𝚟𝚊𝚗 𝚎𝚜𝚜 (@henkvaness) January 17, 2013

Even more Facebook Graph data porn: Men who work at University Amsterdam and like guns: http://t.co/ONiK5sPX – I removed names

— 𝚑𝚎𝚗𝚔 𝚟𝚊𝚗 𝚎𝚜𝚜 (@henkvaness) January 17, 2013

And here is how you find sensitive stuff from NL. In yellow: "In this group, discuss only internal matters" pic.twitter.com/xHbUO2uJMH

— 𝚑𝚎𝚗𝚔 𝚟𝚊𝚗 𝚎𝚜𝚜 (@henkvaness) October 23, 2013

De combinatie weightwatchers en frietjes is meestal geen garantie voor succes…

Even checken waar de hipster guys van Mac21 zo al op café inchecken.

Zeker in de combinatie met de mogelijkheden om eenvoudig een facebook-profiel achter een mailadres of nog beter het mailadres van een facebookprofiel te vinden, dan ben je helemaal vertrokken…

Met het nodige extra cursusmateriaal (en zijn 2 boeken in digitale vorm) was deze cursusdag meer dan geslaagd en waar voor zijn geld voor mezelf. Schrijf je dus zeker in op de searchdistro-nieuwsbrief voor zijn wekelijkse research tips.